Voor het Haagse Obscura Filmfestival geldt wat ooit voor de Rotary gold: als je je afvraagt hoe je aan een uitnodiging komt, zul je die nooit krijgen. Informeren is diskwalificeren. De bezoekers (‘vrienden’) van Obscura, een bont gezelschap van reclamemakers, politieke spindoktors, corporate communication officers, lobbyisten en natuurlijk filmmakers, hebben geen enkele behoefte aan pottekijkers. Er staat dan ook wat op het spel. Sinds 1981 komen de leden eens per twee jaar bijeen om films te kijken waarin de “strategische bewerking van de werkelijkheid” centraal staat. De kracht van het tweedaagse festival is dat de bezoekers zich onder gelijkgestemden weten en dus makkelijk kunnen schakelen. Hier geen semantische discussies over de grenzen van het genre of lastige vragen over de billijkheid van het getoonde materiaal. Bij het Obscura gaat het om het hoe. Vaklieden onder elkaar, inspireren en geinspireerd worden.
Obscura was ook dit jaar vrij traditioneel van opzet. Op Verdonkeremaandag drie keynote films, die keurig werden ingeleid door de makers en hun opdrachtgevers en zeer openhartige Q&A’s na afloop.
Fitna 2: the fifth colomn strikes back kon, had het anders gekund, de verwachting niet inlossen. Dat is geen kritiek aan het adres van de makers, maar de prachtige suggestieve beelden en het knappe acteerwerk van debutant Khalid el H. konden niet verhullen dat de boodschap van opdrachtgever De Vrije Meeuw maar niet coherent wil worden.
Minder gelaagd maar des te geslaagder was de reportage Nederland verdient beter, die een einde moet maken over de ‘beeldvorming van graaiende grootverdieners’ in het bedrijfsleven. Regisseur Tjomme Bruinsma heeft de juiste keuzes gemaakt door de CEO’s niet in de verdediging te laten gaan maar “vanuit hun kracht hun eigen verhaal te laten vertellen”. Helder verhaal met een raak punt: als CEO’s niet eens voor zichzelf kunnen zorgen, hoe zouden ze de B.V. Nederland er dan bovenop kunnen helpen?
Wat jammer is het dat Everybody Potentially Dies! (EPD), de soap die de Nederlandse vmbo-jeugd warm moest maken voor het electronisch patientendossier, door de politieke situatie voorlopig zal blijven steken op de pilotaflevering die tijdens Obscura werd getoond. De combinatie van een inleefbaar probleem (de Limburgse Latifa gaat op vakantie naar Scheveningen en vergeet, oh nee!, haar medicijnen), dramatisch rampscenario (warme disco, schuim op de mond, spastisch armen- en benenwerk, coma, dood) en participatieve reflectie met behulp van SMS en twitter (hoe had #SillyLatifa dit kunnen voorkomen, denken jullie?) is een kansrijke formule. Lichtpuntje voor de makers: het Minisiterie van Veiligheid en Justitie heeft aangegeven zeer geïnteresseerd te zijn in het concept voor de nieuwe privacy-campagne Klein offer, groot plezier.
De dinsdag van Obscura geldt als informeler, leuker en volgens steeds meer bezoekers – let op, organisatie! – zelfs informatiever. De keuze voor parallelsessies zorgt in ieder geval voor welkome variatie.
Zelfs op deze 16e editie blijft Classics in Cinematic Crowd Control nog een bron van inspiratie en vermaak met Amerikaans voorlichtingsmateriaal uit de jaren vijftig (Doctors for Cigarettes; Why not buy a house on the moon), knullig-charmante Postbus 51 filmpjes en natuurlijk veel werk van de Oost-Europse meesters van de verheerlijkingfilms. Vaak lange zitten, maar stylistisch ongeëvenaard. De lingeriereclamefilm Triumph des Billens, nooit verder gekomen dan de montagetafel, hoort natuurlijk niet thuis op dit serieuze festival in Sociëteit De Witte, maar is wel een zeer geestige knipoog.
Verder natuurlijk workshops, waarin dit jaar erg veel aandacht voor social media. Begrijpelijk want noodzakelijk, maar het verwatert wel het filmische karakter van Obscura. Dat geldt ook voor de master classes. Vaak boeiend, soms geweldig, zoals de bijdrage van spingoeroe Gerhard Merkel, de man achter het succes van Billie ‘der Comeback Kid’Manhoff, maar het is zoeken met een lichtje naar de cinematografische meerwaarde. Nieuw, goed en een instant hit waren de Propaganda in progress sessies waarin nog onvoltooide films aan vakbroeders kunnen worden voorgelegd voor constructief commentaar. Erg populair: cinema du charme. U hebt het niet van mij, maar houd die Willem‑Alexander in gaten.
jaccovanuden.com 