“Natuurlijk was er het ongeloof, de woede, de angst en het medeleven met de slachtoffers en hun naasten. Maar toen ik dat vliegtuig zich terhoogte van onze verdieping in de South Tower zag boren, wist ik ook dat we de volgende dag vol aan de bak moesten om met fors minder mensen toch de verwachtingen van onze klanten te overtreffen.”
Daniel Baumgarten, CEO van Epstein&Pfeiffer, zegt het in de openingscene van Phoenix Organizations niet zonder trots. En dus denk je als kijker: helder, een documentaire over de amoraliteit van het kapitalisme. Of: dit gaat over Amerika’s blijmoedige veerkracht en strijdvaardigheid. Of misschien wel over de coping strategies van een land dat nog steeds in shock en ontkenning is.
Het symbolische karakter van Al Qaida’s keuze om Amerika in haar financiële hart te raken heeft tot gevolg gehad dat 9/11 vrijwel altijd wordt geduid op het niveau van de grote abstracties: haat jegens het decadente westen, het zelfbeeld en zelfvertrouwen van de Verenigde Staten, de nieuwe geopolitieke verhoudingen.
De Canadese documentairemaker Ben Huckerbee deed dat niet en dat heeft een zeer geslaagde film opgeleverd.
Huckerbee, vorig jaar nog de winnaar van de DokuBerlin publiekprijs met zijn integere portret van gedwongen bejaardenprostitutie in Roemenië, volgde sinds 12 september 2001 vier organisaties die de aanslagen op de Twin Towers overleefden om inzicht te krijgen in het fenomeen business resilience, in het Nederlands misschien het best te vertalen als de weerstand of rekkracht van een organisatie. Bij Huckerbee is de focus op de herstelcapaciteit van ondernemingen geen metafoor of een manier om via een achterdeur het menselijk leed van de aanslagen te documenteren. Sterker, door de exclusieve aandacht voor zuiver organisatorische vraagstukken slaagt hij erin de instapaanleiding van ongetwijfeld veel kijkers (‘kijk, iets over 9/11’) bijna tot een achtergrondgegeven te reduceren. Phoenix organizations gaat over echte managementvraagstukken. Hoe vang je de klappen op van een stijle personeelsreductie? Hoe ga je om met klanten die geen boodschap hebben aan een orderverwerkingssysteem dat van de ene op de andere dag niet meer bestaat? Wat doe je met een leverancier die zonder bestaand adres geen stap meer zet? Phoenix organizations is juist door die strenge focus een ijzersterke documentaire geworden.
En ja, Amerikaans business resilience ziet er anders uit dan de Europese variant. In Nederland kunnen we ons geen voorstelling maken van de postume titel Employee of the Century die Geraldo Sanchez ontving van zijn werkgever Tiger Systems voor het mailen van cruciale (‘company saving’) sales-bestanden, vlak voordat de North Tower, met Sanchez nog achter zijn bureau, ineen zeeg. Ook kunnen we ons niets voorstellen bij het gore lef van Anderson Financial Services om bij de ouders van werknemer Ricky Hindle het voorschot op zijn oktober-salaris terug te vorderen. Dat in Phoenix Organizations die scenes vanuit het perspectief van de ‘survivor enterprises’ niet lachwekkend respectievelijk onredelijk klinken is een verdienste van vakman Huckerbee.
jaccovanuden.com 