Fijn artikel uit de oude doos, zomaar toegespeeld gekregen, inclusief hysterische aanbevelingen: Prachtig! Belangrijk! En inderdaad, Sierk Ybema’s verhaal over nostalgie en postalgie in organisaties moet je lezen.
Nostalgie kennen we. In de ogen van de nostalgici lijkt de huidige organisatie he-le-maal nergens op. Per definitie, want vroegâh was alles betâh. Vroeger was het een en al gemoedelijkheid, gemeenschapszin en hart voor de zaak. Allemaal vertrapt door een op hol geslagen bureaucratie en een meedogenloze managementcultuur. Kern van nostalgie is dat de waarheid een mooie herinnering nooit in de weg zal staan.
Bij postalgie, de door Ybema zelf verzonnen tegenhanger van nostalgie, kijken we juist de andere op, dat wil zeggen de toekomst in. Postalgie is “een pijnlijk of brandend verlangen, niet om terug te keren maar om vooruit te gaan, een verlangen dat gepaard gaat met onvrede over de huidige gang van zaken, vrees voor verdere verslechtering en nieuwsgierigheid naar wat na de bocht komt of achter de berg ligt”.
Managementdenken, zo stelt Ybema, lijkt inherent postalgisch. Het handelen, al het handelen, staat in het teken van de toekomst. En net als in het nostalgisch denken verschijnt de huidige organisatie als een onvolmaakte kneus. De toekomst, daar willen zijn, daar hebben we de boel op orde, daar ligt de veilige haven. “Vanuit dit gezichtspunt bekijkt men de huidige omstandigheden en ‘analyseert’ men hoofdschuddend de mankementen van deze tijd, vol onbegrip over alle onbenutte mogelijkheden, de behoudzucht of de ingedutte ondernemingszin. De toekomstidealen werpen nieuw licht op het hier en nu, of stellen het eigenlijk in de schaduw, als donkere Middeleeuwen voor de Verlichting”.
Mooi spul hè.
Nostalgie associeert Ybema met de oude garde, postalgie met aanstormende jeugd. De oudjes claimen het verleden, de jonkies leggen beslag op de toekomst. Maar van wie is het heden, vraagt Ybema zich af.
Intrigerende vraag, die zich in mijn hoofd nog wat verdraaide. Wie durft er eigenlijk in het heden te zijn?
Ik heb zelf de grootste moeite lekker mindful te zijn, zeker op mijn werk. Waar ik me thuis nog wel realiseer dat het belangrijk is om ‘in het moment te zijn’ en te genieten van wat zich aandient, ben ik tijdens kantooruren vrijwel nooit in het hier en nu. En velen met mij, als ik zo een beetje om me heen kijk. Langetermijnplanningen, to do listjes voor vandaag, lessen trekken uit ervaringen zodat we er ons voordeel mee kunnen doen in de toekomst. Goed college gegeven, mooi werkoverleg gehad, prachtig artikel gelezen. Fijn hoor, maar leidt het ons terug naar de bedoeling of brengt het ons vooruit, naar een lonkende toekomst? We lijken als de dood voor het heden.
Kan werk betekenisvol zijn, gewoon in het hier en nu? Mag dat?
Column af, aan het werk.
jaccovanuden.com 