Prachtig stuk van Ramsey Nasr in de/het NRC
“Het schrikbeeld voor Nederland zijn niet de classici zonder werk, de subsidie slurpende kunstenaars of uitzuigende asielzoekers. Het schrikbeeld voor Nederland bestaat uit mensen die slechts leven voor economische waarde, die elke empathie hebben verloren, alleen geïnteresseerd zijn in het eigen verhaal en die louter willen denken in cijfers en getallen, in het uitgekiende besef dat je getallen kunt ontslaan zonder dat het pijn doet. Dat zijn de ware Willem Holleeders van onze samenleving.”
Dubieuze tussenconclusie, dat wel: “Het zijn uiteindelijk deze nutteloze vakken die goede managers en bestuurders zullen afleveren; mensen die begrijpen dat de echte wereld niet zozeer uit winst en efficiëntie bestaat, maar uit onvermogen, verlies en vergankelijkheid. Goed bestuur ziet daar de waarde van in. Om die redenen zou het rendementsdenken hardhandig uit elke vorm van onderwijs moeten worden getrapt.”
Probleem is volgens mij niet het rendementsdenken zelf, maar de kale vorm die het heeft aangenomen. Intelligent nutsdenken zou ook moeten aanzetten tot het stellen van vragen als Hoeveel is genoeg? Wat is nog de meerwaarde van die extra ton? En zijn onze key performance indicators uberhaupt wel de goede?
Belangrijker nog misschien: waarom laten we ons zo intimideren door de brede borst die het rendementsdenken opzet. Arnon Grunberg in de Groene Amsterdammer van afgelopen week: “de waarheid die geen tegenspraak duldt is onvrijheid.” Misschien zit de echte onvrijheid in onszelf, in het collectieve onvermogen om de zelfgenoegzame vanzelfsprekendheid dat nut nu eenmaal de bottom line is echt aan het wankelen te brengen.